Ważną częścią procesu dojrzewania nastolatka jest stopniowe odkrywanie przez niego wewnętrznej wolności. Początkowo często myli obowiązek z przymusem, pojmuje go jako utratę wolności. Z czasem jednak uświadamia sobie, że w jego życiu są takie elementy, które zbliżają go do pełniejszego rozwoju i takie, które go od niego oddalają. Zauważa, że w swoim działaniu czasem posuwa się naprzód, a czasem cofa. Musi więc lepiej rozróżniać między tym, na co ma ochotę i tym, co jest dla niego dobre, a jeśli nie będzie się starać robić tego, co powinien, nie stanie się naprawdę wolny.
Odkrywa, że prawdziwa wolność nie polega na zamykaniu się na potrzeby innych, uleganiu lenistwu czy egoizmowi. Postrzeganie obowiązku jako koniecznego przymusu jest jednym z najpoważniejszych błędów zagrażających rozwojowi emocjonalnemu nastolatka. Dlatego musi on szybko zrozumieć, że działanie zgodne z obowiązkami jest czymś, co nas udoskonala, że jeśli akceptujemy swoje obowiązki jako coś przyjaznego, będziemy przyjmować je z chęcią i życzliwością.
Odkrywamy wówczas, że wielkim osiągnięciem wychowania emocjonalnego jest – na ile to możliwe – połączenie pragnienia i obowiązku. W ten sposób osiąga się dużo wyższy poziom wolności.
Szczęście nie polega na robieniu tego, na co ktoś ma ochotę, tylko tego, co powinno się robić. W ten sposób będziemy się czuli związani obowiązkiem, ale nie zobligowani, przymuszeni czy zniewoleni, ponieważ będziemy postrzegać obowiązek jako ideał, który prowadzi nas do pełni. (…)
Postrzeganie obowiązku jako ideału stanowi jedno z największych osiągnięć prawdziwej wolności. Można to zauważyć w różnych sytuacjach. Na przykład człowiek ulegający swoim zachciankom czy pożądaniom jest zamknięty w swoim egoizmie i bardzo trudno jest mu zwrócić uwagę na cokolwiek poza nim samym. Osoba opanowana przez pragnienia czy pożądania do takiego stopnia, że nie jest w stanie ich opanować, nie jest zdolna do postrzegania wartości, które wymagają wzniesienia się ponad pragnienia i przez to brakuje jej prawdziwej wolności.
Alfonso Aguiló, „Wychowywać uczucia”
